काठमाडौं । अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले ५० वर्षपछि चन्द्रमामा अन्तरिक्ष यात्री पठाउने भएको छ ।
आर्टेमिस-३ मिसन अन्तर्गत सेप्टेम्बर २०२६ मा दुई अन्तरिक्ष यात्री चन्द्रमामा अवतरण गर्नेछन् । यस चन्द्र अभियानका लागि अमेरिकी राज्य एरिजोनाको ज्वालामुखी क्षेत्रमा सिमुलेशन परीक्षण (प्रक्रियाको नक्कल गर्ने) भइरहेको छ । यहाँ अन्तरिक्ष यात्रीहरू चन्द्रमामा पैदल यात्रा गरिरहेका छन् ।
नासाका अन्तरिक्ष यात्री केट रुबिन्स र आन्द्रे डगलसले आर्टेमिस-२ मिसनका लागि छानिएका अन्तरिक्ष यात्रीहरूको भूमिका निभाएका थिए । यस क्रममा उनले स्पेससूट जस्तो देखिने लुगा लगाए र हार्डवेयर जाँच गरे । यस अवधिमा उनले चन्द्रमाको सतहबाट नमूना सङ्कलन गर्ने अभ्यास पनि गरे ।
एक सातासम्म चल्ने यस सिमुलेशन परीक्षणका लागि दुई टोली गठन गरिएको छ । यसमा अन्तरिक्ष यात्रीहरू, इन्जिनियरहरू, क्षेत्र विशेषज्ञहरू, उडान नियन्त्रकहरू र वैज्ञानिकहरू समावेश हुनेछन् । यसले चन्द्र मिशनको हरेक पक्षको परीक्षण गर्नेछ । यसका लागि ४ वटा मुनवाक र ६ वटा अत्याधुनिक प्रविधि परीक्षण गर्ने योजना बनाइएको छ ।
परीक्षणको क्रममा, नासाले चन्द्रमा मिसनमा डाटा सङ्कलनदेखि सञ्चारसम्मका समस्याहरू पहिचान गरी समाधान गर्ने प्रयास गर्नेछ । एरिजोना मरुभूमि १९६९ मा अपोलो ११ मिसन देखि चन्द्र मिशन को लागी एक प्रशिक्षण मैदान को रूप मा प्रयोग गरिएको छ ।
५३ वर्षपछि अमेरिकाले फेरि अर्टेमिस मिसनमार्फत चन्द्रमामा मानिस पठाउने तयारी गरेको छ । यसलाई तीन भागमा विभाजन गरिएको छ । आर्टेमिस-१, २ र ३ । आर्टेमिस-१ ले चन्द्रमाको वरिपरि परिक्रमा गर्यो, केही साना उपग्रहहरू प्रक्षेपण गर्यो र चन्द्रमाको धेरै महत्त्वपूर्ण फोटो र भिडियोहरू प्रदान गर्यो ।
आर्टेमिस- २ २०२५ लन्च हुनेछ । यसमा केही अन्तरिक्ष यात्री पनि जानेछन् तर चन्द्रमामा पाइला राख्ने छैनन् । तिनीहरू केवल चन्द्रमाको कक्षमा परिक्रमा गर्नेछन् र फिर्ता आउनेछन् । यो मिसनको अवधि लामो हुनेछ । यसपछि अन्तिम मिसन आर्टेमिस-३ प्रक्षेपण गरिनेछ । यसमा जाने अन्तरिक्ष यात्रीले चन्द्रमामा अवतरण गर्नेछन् । यो मिसन २०२६ मा सुरु हुनसक्ने नासाले जनाएको छ ।
पहिलो पटक महिलाहरु पनि मानव चन्द्र अभियानको हिस्सा बन्नेछन् । यसमा रङको व्यक्ति (सेतो भन्दा फरक जातको व्यक्ति) पनि चालक दलको सदस्य हुनेछ । अन्तरिक्ष यात्रीहरूले चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा रहेको पानी र बरफमा अनुसन्धान गर्नेछन् ।
नासा महानिरीक्षकको कार्यालयले गरेको लेखापरीक्षण अनुसार २०१२ देखि २०२५ सम्म यो परियोजनामा ९३ अर्ब डलर लाग्ने छ । त्यसैगरी, प्रत्येक उडानमा ४ अर्ब १ करोड डलर खर्च हुनेछ । यो आयोजनामा हालसम्म ३७ अर्ब डलर खर्च भइसकेको छ ।
आर्टेमिस मिसनको दोस्रो भाग आर्टेमिस-२ का लागि गत वर्ष ४ सदस्यीय अन्तरिक्ष यात्रीहरूको टोली घोषणा गरिएको थियो । यस मिशनमा पहिलो पटक कालो अन्तरिक्ष यात्रीसँगै एक महिला पनि सामेल थिए ।
अपोलो मिसनको अन्तिम र १७औं उडान सन् १९७२ मा भएको थियो । सोभियत संघलाई हराउनका लागि पूर्व अमेरिकी राष्ट्रपति जेएफ केनेडीले यो मिशनको परिकल्पना गरेका थिए । विज्ञान र प्रविधिको क्षेत्रमा अमेरिकालाई विश्वमा पहिलो स्थानमा राख्ने उनको लक्ष्य थियो । तर, करिब ५० वर्षपछि वातावरण फरक छ ।
