उदयपुर । समुद्रपारि जाने पहिलो सन्यासी स्वामी विवेकानन्दले वैदिक सनातन धर्मको विश्वव्यापी प्रचारका लागि पुर्याएको योगदानको चर्चा गर्दै १५९औँ जन्मजयन्ती नेपालमा पनि विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाइएको छ ।
प्रत्येक वर्ष माघकृष्ण सप्तमीका दिन स्वामी विवेकानन्द जयन्ती मनाइन्छ । यसै अवसरमा बिहीबार विवेकानन्दका गुरु रामकृष्णको स्मरणमा स्थापना भएको संस्था रामकृष्ण आश्रम नेपालले प्रवचन, पूजा आराधना, हवन, विशेष भोग, आरती, भजनकीर्तन एवं प्रसाद वितरण गरी स्वामी विवेकानन्दको १५९औँ जन्मजयन्ती मनाएको छ ।
‘आत्मनो मोक्षार्थं जगद्घिताय च’ अर्थात् आत्ममुक्ति र जगत्को हितका लागि भन्ने मूल नाराका साथ विसं २०६८ असोज १२ गते रामकृष्ण आश्रम नेपाल स्थापना भएको हो । भारतमा रामकृष्णका प्रमुख शिष्य विवेकानन्दको सक्रियतामा सन् १८९७ मा रामकृष्ण मिसनको स्थापना भएको थियो । आश्रम रामकृष्ण मिसनको पश्चिम बङ्गालस्थित बेलुर मठसितसमेत आबद्ध रहेको जनाइएको छ ।
सन् १८६३ जनवरी १२ तारिख अर्थात् माघ कृष्ण सप्तमीका दिन विवेकानन्दको जन्म भएको थियो । वैदिक सनातन धर्मलाई विश्वव्यापीरूपमा प्रचारप्रसार गर्ने आद्य शङ्कराचार्यपछि विवेकानन्द नै पहिलो व्यक्ति बनेका रामकृष्ण आश्रम नेपालका अध्यक्ष स्वामी एकार्थनन्द पुरी बताउँछन् ।
धार्मिक सद्भाव, पूर्व र पश्चिमको सामञ्जस्य, आध्यात्मिक परिपूर्णता र कसैमाथि पनि धर्म, सम्प्रदाय, जातजाति वा राष्ट्रियताको कुनै भेदभाव नगरी मानवीय क्षमताको विकास, सामाजिक समानता एवं सबै मानवताका लागि शान्ति तथा समृद्धि आश्रमको मुख्य लक्ष्य रहेको उनि बताउँछन् ।
लक्ष्य प्राप्तिका लागि आश्रममा सन्यासीबाट नै प्रशासन चल्ने व्यवस्था गरिएको छ । सन् १८९३ मा अमेरिकामा भएको विश्व धर्म महासभामा भाग लिन कुनै संस्थाको प्रतिनिधि हुनुपर्ने व्यवस्था थियो । कुनै संस्थाको प्रतिनिधिबिना अमेरिका पुगेका विवेकानन्दले विश्वकोषको उपनामले परिचित हावर्ड विश्वविद्यालयका प्रा हेनरी राइटलाई भेटेका थिए ।
पहिलो भेटमै राइट विवेकानन्दको विद्वत्ताबाट प्रभावित भएका थिए । राइटले विवेकानन्दलाई विश्व धर्म महासभाको प्रतिनिधि बन्न अनुरोध गरेका थिए ।
